Hiperbaryczna terapia tlenowa oznacza "hiperbaryczną oksygenację" i jest skrótem używanym w medycynie dla tej formy terapii. Słowo "hiperbaryczny" pochodzi z języka greckiego i w wolnym tłumaczeniu oznacza "nadciśnienie".

 

Terapia hiperbaryczna słusznie kojarzy się z problemami zdrowotnymi nurków i pracowników kesonowych, którzy byli pierwszymi pacjentami komór hiperbarycznych. Pierwsza komora została zbudowana już w 1662 roku w Anglii. Henshaw wykorzystywał ją do leczenia na zasadach leczenia uzdrowiskowego. Należy zauważyć, iż tlen został odkryty przez Priestleya dopiero w roku 1775. Początek nowoczesnej terapii hiperbarycznej to rok 1960 kiedy to Boerema udowodnił możliwość przeżycia zwierzęcia pozbawionego krwinek czerwonych w warunkach hiperbarii tlenowej poprzez fizyczne rozpuszczenie tlenu w krwi w ciśnieniu 3 lata.

 

Fenomen terapii hiperbarycznej polega na możliwości wykorzystania w warunkach nadciśnienia tlenu rozpuszczonego w surowicy krwi w ilości pokrywającej bieżące zapotrzebowanie metaboliczne organizmu. Terapia nadciśnieniowa była ciągle ulepszana dla nurków, od 1907 roku do oddychania w komorze ciśnieniowej zastosowany został czysty tlen.

 

Nowoczesne leczenie tlenowo-nadciśnieniowe ma swój początek w latach pięćdziesiątych XX wieku. W 1956 roku Boerema przeprowadził pierwszą operacji kardiochirurgiczną wrodzonej wady serca w komorze hiperbarycznej. Boerema też wspólnie z Brummelkampem zastosował w 1961 roku tlen hiperbaryczny w leczeniu zgorzeli gazowej u człowieka. Wcześniej bo w roku 1954 Churchill - Davidson stosował tlen hiperbaryczny dla zwiększenia wrażliwości nowotworów na napromieniowanie wychodząc z obserwacji większej oporności na energię promienistą guzów słabo utlenowanych. W międzyczasie zauważono szereg innych pozytywnych oddziaływań na ludzki organizm dlatego wzmożone zostały badania medyczne w tym zakresie.

 

Najprostsza komora hiperbaryczna zawiera miejsce na jedną osobę, tzw. monoplace. W komorze takiej pacjent oddycha tlenem wypełniającym otoczenie bez konieczności używania maski lub kaptura. W komorze takiej nie ma jednak możliwości natychmiastowej interwencji personelu i ze względu na maksymalne ciśnienie 3 bar nie można w niej leczyć zatorów gazowych i wypadków nurkowych.

 

Komory wieloosobowe pozwalają personelowi medycznemu przebywać w środku i bezpośrednio w komorze wykonywać zabiegi medyczne nawet resuscytację. Każdy pacjent ma własne stanowisko poboru tlenu. W dużej przestrzeni zmniejsza się ryzyko lęków przed zamknięciem w ciasnych pomieszczeniach. Na zewnątrz komory znajduje się panel kontrolny, obsługiwany przez wykwalifikowany personel. Ciśnienie wewnątrz komory jest ściśle regulowane. Panele kontrolne zaopatrzone są w system zabezpieczeń, które zapobiegają zbyt szybkim lub zbyt dużym zmianom środowiska w komorze.